HOẠ HẠN VẬN

[Mây mùa Thu]

HOẠ HẠN VẬN

Họa hạn vận là phải theo sự hạn định trước. Người ta ra đề và cho vần nào thì mình phải dùng vần ấy. Thể Họa Hạn Vận nầy khác với thể Họa Phóng Vận, vì họa hạn vận không có bài xướng để dựa theo mà họa, hơn thế nữa, ta phải:
- Diễn tả ý thơ theo đầu đề đã ra sẵn.
- Dùng đúng 5 vần hạn định (trong 8 câu) và phải hạ vần đúng theo thứ tự đã hạn định.
Thí dụ: Cuộc thi thơ do học giả Phan Kế Bính tổ chức như sau:
a. Ðầu đề (nội dung) là:

Trống treo ai dám đánh thùng
Bậu không ai dám dở mùng chun vô

b. Năm vần hạn định theo thứ tự là: xô - cô - vô - ô - rô.
Bài thơ sát với đầu đề, hạ đúng 5 vần hạn định, được giải nhất mà tác giả lại là một thiền sư chân tu !!! ... như sau đây:

- Hạn đề:
"Trống treo ai dám đánh thùng
Bậu không ai dám dở mùng chun vô"

- Hạn vận:
Xô - Cô - Vô - Ô - Rô

Bài họa:

Nào phải là ai dám giục xô
Thuận tình trước hết tự nơi cô
Có cho mới dám trao dùi đánh
Không hẹn nào ai đẩy cửa vô
Mảng sướng kể gì thân lễ nghĩa
Ham vui quên hết chuyện dâm ô
Thói hư thuần thước xưa còn lạc
Đừng học làm chi giống nhảy rô
????????

Đọc thơ lại xúc cảm, MD liền làm bài hoạ nầy:
.
Bài hoạ:

Bởi gìn danh tiết thiếp đành xô
Chớ có hòng rêu kẻ thế cô
Bác kiến đừng trêu đem mõ gióng
Chàng ong chớ nghĩ chọc chày vô
Kệ thây trống đánh người gian ác
Mặc xác kèn kêu đứa hiểm ô
Ngậm máu phun người dơ miệng chúng
Đất Trời không dụng lủ tâm rô.
MD

Tôi làm bài nầy với tính cách hoàn toàn vì văn học không có ý gì, xin lổi bạn Hoàng Thứ Lang khi tôi chép bài của bạn ra đây mà không vào trang Vietlan, vì trang đó không chỉ là văn học nên tôi không tiện vào. Mong bạn không chấp.

Khi làm bài hoạ nầy MD định post bài luật trắc vần bằng đưới đấy nầy, nhưng có đôi chỗ không vừa ý, nhứt là câu hai tỏ ra khá kiêu hảnh, MD thấy ngại, nên chỉnh lại thành bài luật bằng vần bằng ở trên, do vậy mới nhầm trong quá trình chỉnh, đã lở nầm MD xin post thêm bài luật trắc vần bằng dưới đây:

Bài luật trắc vần bằng

Đất lấp bùn vây mặc nước xô
Sen hồng vươn cánh ngẩn đầu cô
Kèn kêu mặc xác ngừơi gian ác
Trống đánh kệ thây đứa hiểm ô
Lủ kiến đừng trêu đem mõ gióng
Phường ong chớ nghĩ chọc chày vô
Vẹn gìn danh tiết lòng không động
Trời đất nào tha kẻ mặt rô
MD

Để tiện cho vịêc tham khảo tôi nghĩ cần giải thích rỏ tại sao trước tôi không đăng bài luật trắc vần bằng, vì các nguyên do sau:

Hai câu đề không sát với hạn đề đua ra lắm,
Câu thứ hai có vẻ hơi kiêu hảnh
Bốn câu thực luận tôi đã đổi thứ tự hai chữ ô và vo
Câu kết giống như là một lời rủa xả.

Còn bài luật bằng vần bằng ngay hai câu đề đã có liên quan tới vận hạn của chủ đề.
Câu cuối chỉ như là một cảnh tỉnh nhẹ nhàng hơn.
Vần gieo có nhiều chổ MD gieo cấu trúc đặc biệt, vần chặc chẻ hơn là yêu cầu.
MD